=linux=
Linux, Linux çekirdeği kullanan unix benzeri
işletim sistemleriniçağrıştıran genel kullanım şeklidir. Linux açık kaynak kod geliştirme
modelinin ve özgür yazılımının en öne çıkan örneklerinden birisidir;
tipik olarak tüm kaynak kodu tamamıyla kullanılabilir, ücretsizce
değiştirilebilir ve herhangi biri tarafından yeniden dağıtılabilir.
Linux çoğunlukla sunucularda kullanıldığı bilinmesine karşın,
gömülü sistemlerden,
cep telefonlarından süper bilgisayarlara kadar birçok donanım türünde
kullanılmaktadır; bunun yanında masaüstü ve dizüstü kullanımı olarak da
gelişim göstermektedir.
Linux ya da tam adıyla GNU/Linux,
Unix tabanlı,
açık kaynak kodlu, özgür bir
işletim sistemi yazılımı.
Finlandiya'lı bir
bilgisayar mühendisliği öğrencisi olan
Linus Torvalds tarafından
1991 yılında geliştirilmeye başlanmıştır. "Linux" ismi
Linus Torvalds tarafından
1991 yılında başlatılan Linux çekirdeğinden (
kernel) gelmektedir.
Tarihçe Linux,
Linus Torvalds'ın
Helsinki Üniversitesi'nde bir öğrenci iken
Intel'in yeni işlemcisi
80386'nın korumalı mod mimarisini denemek üzere geliştirmeye başladığı
Unix (aslen
Minix) tabanlı bir
işletim sistemi çekirdeğidir.
Yani Linux, Linux dağıtımlarının bel kemiğini oluşturmaktadır.
İnternette yaptığı duyuru sonucunda tüm dünyadan birçok programcının da
desteği ile hızla gelişmiş ve halen aynı destek ile gelişmekte olan
açık kaynak kodlu, özgür bir yazılımdır.
[1]Hızlı bir sürecin sonunda Linus'un geliştirdiği çekirdek,
GNUhareketinin bir meyvesi ve aynı zamanda taşıyıcısı haline gelmiştir.
GNU için yazılmış özgür yazılımlar çok kısa süre içerisinde Linux
çekirdeği ile uyumlu çalışabilecek hale getirilmiş ve ortaya güçlü,
kararlı, esnek ve açık kaynak kodlu bir işletim sistemi çıkmıştır.
GNU/Linux olarak anılması gereken
işletim sistemizaman içerisinde telaffuz kolaylıklarından ötürü Linux olarak anılmaya
başlanmıştır. Açık kodlu bir yazılım olan Linux özgür gelişimi,
yaratıcılığı ve bağımsız ilerlemeyi desteklemekte ve bilişim
dünyasından destek görmektedir.
Mevcut Gelişim Torvalds, çekirdeğin geliştirilmesine devam etmektedir. Stallman GNU
bileşenlerini destekleyen Özgür Yazılım Vakfının başını çekmektedir,
Sonuç olarak bireyler veya kuruluşlar üçüncü parti GNU olmayan
bileşenleri geliştirmektedirler. Bu üçüncü parti bileşenler; işin büyük
kısmını, çekirdek modüllerini, kullanıcı uygulamalarını ve
kütüphaneleri kapsamaktadır. Linux sağlayıcıları ve toplulukları;
çekirdeği, GNU ve GNU olmayan bileşenleri
Linux dağıtımlarının kendi biçimlerinde ek paket yönetim yazılımlarıyla birleştirirler ve dağıtırlar.
GNU/Linux dağıtımları
Bir
Linux dağıtımı olan
Ubuntu'nun 8.10 versiyonu
Şu anda
GNUyazılımlarını ve diğer özgür yazılımları bir araya getiren ve tüm
bunları bir Linux çekirdeği ile beraber toplu, derlenmiş ve kurulumu
çok kolay bir
işletim sistemi olarak piyasaya süren irili ufaklı birçok çalışma mevcuttur.
Ubuntu,
Debian,
SUSE,
Pardus,
Fedora,
Gentoo,
Archlinux,
Mandriva,
Turkix,
Gelecek Linux,
Armador OS 2006,
Red Hat,
Slackwarebunlardan çok bilinen birkaçıdır. Her biri, normal bir bilgisayar
kullanıcısının biraz dikkat ederek bilgisayarına kurabileceği ve
neredeyse hiç yabancılık çekmeden kullanabileceği kadar rahat bir
kurulum arayüzüne sahip bir şekilde dağıtılmaktadır. Bu dağıtımlar
kendi sayfalarından indirilebilecek kurulum ISO'ları veya bilgisayar
mühendislikleri yazılım arşivlerinden ya da sadece dağıtım işini
üstlenmiş internet sitelerinden CD'ler şeklinde edinilebilmektedir.
Ülkemizde Linux çalışmaları
TÜBİTAK destekli
Pardus, özel sektör destekli
Gelecek Linux ve Armador OS 2006, öğrenci destekli
Turkuaz, Turkix,
Truva,
Turanid_Linux gibi projelerle ulusal bilişim pazarında kendine yer edinmektedir.
Kullanım AlanıAçık kaynaklı olması çekirdek yapı üzerine uygulama geliştirmeyi
kolaylaştırmaktadır. Ve bundan dolayı Linux farklı amaçlar dahilinde
kullanılır. Cep telefonlarında,
PDA'larda,
laptoplarda,
notebooklarda, masaüstü bilgisayarlarda ve
sunucularda kullanımı yaygındır. Her amaç için farklı bir Linux dağıtımı bulmak mümkündür. Ev kullanıcıları için
SUSE, Ubuntu, Mandriva, Pardus gibi dağıtımlar yaygınken, sunucularda Fedora,
CentOS, Debian daha yaygın olup ayrıca eğitim için
Edubuntu gibi dağıtımlar da bulmak mümkündür.
Destek Olan KuruluşlarŞu anda neredeyse tüm üniversite bilgi işlem merkezleri, bunların yanında
Google,
NASA,
IBM,
Yahoo,
HP,
Boeing,
HSBC,
CitiBank,
Red Hat,
Sony Ericsson,
Nokia,
Siemens,
Samsung,
General Motors,
Hyun,
Oracle,
EToys,
Tübitak,
Troll Tech.,
Novell, gibi çok büyük kuruluşlar Linux kullanmakta ve bir şekilde özgür yazılımlara destek olmaktadırlar.